"Geen Intellectueel leven in Nederland" - Pieter Waterdrinker

Maar waarom belazeren Pieter Waterdrinker en Charles Groenhuizen de kluit?

Ja, we weten het. Dit is geen nieuws. Nieuws zou het zijn als Charles en Pieter NIET de boel zouden belazeren.

Waarom beginnen we er dan over? Omdat we toch een zwak hebben voor "onze" Pieter. En zijn boeken zijn echt de moeite waard. En daarin raakt hij mooie punten en neemt hij de Nederlandse maatschappij en politiek wel op de hak. Daar schrijft hij vrijuit. Zijn "Rat van Amsterdam" zijn we dan ook weer van plan aan te schaffen deze zomer. Dan is de trilogie zoals hij hem zelf noemt, met Poubelle en Tjakovskistraat 40, compleet.

Maar wat is er dan gebeurd?

Gisteren zat Pieter bij Op 1 bij Charles Groenhuizen (Vanaf 29:00 HIER). En ja hoor, Pieter moest zijn riedeltje afwerken."Russische miljonairs vliegen in hun privé-jets in Corona-tijd de hele wereld over". Ja Pieter, natuurlijk enkel de Russische miljonairs.... Maar goed, prima, hij vertelt over Rusland, dus accoord. Maar toen kwam het item met de kilometerslange rij van ambulances. Dit fragment, welk wij kennen, namen Charles en Pieter en de perceptiemanagers van Op1 over van een Engelstalig bewerkt programma waarin werd gezegd dat die ambulances daar in de rij stonden om patiënten af te leveren. En toen hield Pieter zijn praatgrage mond potdicht. Toen hield Pieter, die ook bijverdient bij het oud NSB-Blatt (Telegraaf), zijn kaken stijf op elkaar. Terwijl Waterdrinker precies weet dat er in die ambulances geen patiënten zaten. Niet één. Net zo goed als dat er in de vroegere kilometerslange wachtende taxi-rijen voor Schiphol ook geen passagiers zaten "om afgeleverd te worden". Dat waren WACHTENDE taxi-chauffeurs voor Schiphol. En dat waren WACHTENDE ambulance-chauffeurs voor het hospitaal in Ximki, bij Moskou en op andere plaatsen. Wij weten het omdat we zelf onze mensen in Ximki gebeld en gesproken hebben. Het was dus geen indicatie van een rampzalige situatie, maar juist een bewijs van het feit dat er NIKS aan de hand was en is! Crisis-fake beelden. En Pieter collaboreert zoals collaboreren gedaan werd in de hoogtijdagen. Foei, Foei, Foei, Pietertje, da's niet netjes! Onderstaand het interview in Volkskrant. Dank Volkskrant. Mooi interview. Laat de kop van het artikel alleen al maar eens op je inwerken. Pieter, en daarom ons zwak voor hem, zegt het snoeihard en heeft gelijk: Geen intellectueel leven in Nederland. Geen Intellectueel leven in Nederland. Geen intellectueel leven in Nederland!!!

Rusland-correspondent Pieter Waterdrinker: "Er is eigenlijk geen intellectueel leven in Nederland"

Welk boek lezen schrijvers deze zomer nu ze niet meer hoeven werken aan hun eigen boek (en waar gaat dat eigen boek trouwens over)? Deze week Pieter Waterdrinker (58). Afgelopen dinsdag verscheen zijn nieuwe roman De rat van Amsterdam.

Laura de Jong16 juli 2020, 18:02

Welk boek leest u deze zomer?

‘Ik herlees Radetzkymars van Joseph Roth, er is net een nieuwe vertaling uit, van Els Snick. Roth is een geniaal schrijver. De Radetzkymars is zijn grote roman over het voorbije Habsburgse Rijk waarin hij is opgegroeid. Het is een boek over een verdwenen wereld. Ik heb de overtuiging dat we nu ook op een kantelpunt staan, als je kijkt naar het gemorrel en geborrel in Europa en de wereld. Geopolitiek met de opkomst van China, de positie van Amerika, en Europa dat zichzelf opnieuw moet uitvinden. We staan aan de vooravond van een wereld die verdwijnt. Zoals het Habsburgse Rijk ook is verdwenen.’

Uw nieuwe roman De rat van Amsterdam speelt zich ook af tegen het decor van een nieuwe en oude wereld.

‘Het is een familiegeschiedenis, een liefdesgeschiedenis, maar tegelijkertijd speelt het zich af tegen de achtergrond van de huidige wereld. Het is een ambitieuze roman in dat opzicht. Veel schrijvers zeggen dat een boek tijdloos moet zijn. Zeker, maar een boek kan ook niet zonder zijn tijd. De tijd kan ook niet zonder schrijvers. In dit boek probeer ik dat te laten samenkomen – dat heb ik overigens ook geprobeerd bij mijn vorige romans Poubelleen Tsjaikovskistraat 40. Je zou het als een trilogie kunnen opvatten.’

In De rat van Amsterdam beschrijft u het integratieproces van de familie Katz die vanuit Rusland in Nederland terechtkomt. U bent ook immigrant, maar dan in Rusland. Zie je als immigrant de dingen scherper?

‘De hoofdpersoon kijkt, omdat hij geëmigreerd is, op een andere manier naar de wereld en naar Nederland dan Nederlanders. Omdat ik zo lang in het buitenland woon – al 25 jaar in Rusland, daarvoor in Spanje – ben ik een beetje ontheemd. Ik heb een ander perspectief, een andere belevenis, scherper weet ik niet.

‘Het boek gaat over emigratie, ontheemding, en de boulevard of broken dreams. Misschien heb ik de hoofdpersoon Ruben Katz zo neergezet omdat ik zelf de belofte, de leugens en de smerigheid van het communisme heb gezien, maar ook de neergang van de Sovjet-Unie heb meegemaakt. De hoofdpersoon probeert met zijn familie te integreren in Nederland. Dan ziet hij dat dezelfde leugens, dezelfde smerigheid, hetzelfde nepotisme ook in het kapitalistische systeem, in dit geval in Nederland, spelen. Wij applaudisseerden – terecht – na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, maar nu zien we dat het neoliberale systeem waar wij zo trots op waren, is ontaard in volstrekte oneerlijkheid, in hypocrisie, in lafheid. En in een enorm verschil tussen arm en rijk, kanshebbers en kanslozen. De mens is overal hetzelfde, daar komt het op neer.’

Het hoofdpersonage noemt Nederland meermaals ‘roofstaat aan de Noordzee’. Is Nederland een hypocriet land?

‘Nederland bepleit altijd het goede, dikwijls terecht, maar vaak is het niet meer dan lippendienst bewijzen. Als het op daden aankomt, is het iets anders. Dit gaat dwars door het hele politieke spectrum heen, van links naar rechts – of van wat daar nog van over is. Mag je met liefdadigheid wel multimiljonair worden? Mogen wij als Nederland miljarden dollars zwart geld uit Rusland op de Amsterdamse Zuidas stallen, terwijl we het beleid van Moskou openlijk bekritiseren? En kunnen wij mensen die in deze neoliberale worstelwedstrijd buiten de boot vallen, de zogeheten verliezers, moreel de maat nemen?

‘Het boek is geen satire, maar het heeft wel satirische elementen, je moet ook een beetje entertainen als schrijver. Ik wijs geen mensen terecht, een roman moet vragen oproepen, geen vragen beantwoorden. Ik kies ook geen partij. Maar er zitten wel wat speldenprikken in. Dat Nederland geen behoefte heeft aan allochtonen met cultuur, dat geen hond meer Duits spreekt in Nederland en dat er ook geen interesse voor is. Grosso modo wordt er in Nederland op cultuur neergekeken of het heeft geen prioriteit, dat zag je in de coronatijd ook weer. In Rusland speelt cultuur een belangrijkere rol. Daarom voelt de belezen familie Katz zich ook ontheemd. Er is eigenlijk geen intellectueel leven in Nederland.’

Deze roman gaat ook over liefde, geluk en de onvermijdelijke dood.

‘Ja, daar gaan al mijn boeken over. Wat het leven mensen aan kan doen, bijvoorbeeld als je dochter sterft. Mijn moeder had een veel jonger zusje, zij was zo jong dat ze als mijn eigen zus voelde. Ze was 23 jaar toen ze ging trouwen en een kind kreeg. Een half jaar later was ze dood. Dat legt zo’n streep over een mens. Ik was 12 jaar en verloor voor mijn gevoel mijn zus. Mijn oma zag haar dochter doodgaan, mijn moeder haar zusje. Het is geen autobiografisch boek, maar dat dit soort gebeurtenissen op een leven kunnen inspelen, zit er ook allemaal in.’

‘Nederland bepleit altijd het goede, dikwijls terecht, maar vaak is het niet meer dan lippendienst bewijzen.’Beeld Julia Klotchkova

Het motto van het hoofdpersonage is: neem wraak op het bestaan door gelukkig te zijn. Geldt dat ook voor u?

‘Je hebt twee soorten mensen. Mensen die door het bestaan zijn aangeraakt, en mensen die niet door het bestaan zijn aangeraakt. De laatste categorie weet niets eens dat dit onderscheid bestaat. Toen ik begin 40 was, gingen zowel mijn vader als moeder dood, heel snel achter elkaar. Ik werd gek, was gek, psychotisch, ik kon het niet verwerken. In het boek is de opdracht van de moeder voor haar zoon: neem wraak op het leven door gelukkig te zijn. Dat is een opgave. Want je kunt ook gewoon zeggen: ik houd ermee op. Dat heb ik ook wel gedacht toen mijn ouders doodgingen. Als je dan door wilt gaan, moet je wraak nemen door geluk na te streven.’

En is dat u gelukt?

‘Ja, ik ben eruit gekomen en sindsdien luchthartiger geworden. Al is er elke dag wel een reden om in een pure depressie te vervallen. Er gebeurt zoveel smerigheid in de wereld, er is zoveel onrecht en hypocrisie. Als je dat goed tot je laat doordringen, kunnen we allemaal wel de loop aan de slaap zetten. Maar dat doe ik helemaal niet. Ik ben heel vitaal. Dit is mijn dertiende boek, mijn negende roman. De afgelopen vijf jaar heb ik 1.500 bladzijden literair proza geschreven. Dat kun je niet doen als je geen hoop hebt. 

‘Vladimir Nabokov zei: the basic belief in art, is the basic belief in the goodness of mankind. Ook al weet je dat de wereld slecht is en heb je zelf ellende meegemaakt, als je niet gelooft in de goedheid van de mens, dan houdt alles op en kun je dus ook geen kunst maken. Ook in deze roman, waar zoveel vuiligheid naar boven komt, is er nog altijd iets van mededogen en compassie. Dat is iets wat de journalistiek niet aan kan raken en literatuur wel. Dat je begrip kunt hebben als lezer voor mensen voor wie je a priori niet zoveel begrip hebt. Mijn boek is niet positief, maar ook niet pessimistisch.’

Hoe zit u erbij deze zomer?

‘Mijn vrouw en ik proberen weg te komen uit Rusland om naar het huis van een familielid in Frankrijk te gaan. De Russische grens was vier maanden lang potdicht door corona. We hebben een zware winter achter de rug. Emotioneel, klimatologisch en dan nog de corona erbovenop. We snakken naar zon. Mijn grote vriend Alexander Münninghoff overleed in april en ik kon niet naar zijn begrafenis, terwijl hij mij had gevraagd te spreken. Ik heb hard gewerkt aan dit boek, fysiek en geestelijk ben ik wel toe aan een beetje Frankrijk, aan wijn drinken en lezen.’

Beeld Nijgh & Van Ditmar

WIE IS PIETER WATERDRINKER?

Pieter Waterdrinker groeide op in Zandvoort. Hij studeerde Russisch, Frans en Nederlands recht. Sinds 1996 woont hij in Rusland en werkt hij als freelancecorrespondent voor o.a. De Telegraaf, Vrij Nederland, HP/De Tijd en andere media.