NPO-Bazin Shula begrijpt niets van Teloorgang NPO

26 maart 2019


Beste Shula Rijxman,

Naar aanleiding vanwege de onverwachte zege van Trump en de uitkomst van het Brexit-referendum organiseerde u begin 2017 een debat over de vraag of de publieke omroep wel alle geluiden in de samenleving laat horen. Na afloop van het debat hebben wij elkaar kort gesproken. 

U stelde mij bij die gelegenheid voor aan Gijs van Beuzekom. Ik vroeg zijn aandacht voor mijn constatering dat journalisten van de omroepen slecht op de hoogte lijken te zijn van iets waarover in de communicatiewetenschap consensus bestaat: Het feit dat de pers zwaar leunt op officiële bronnen, met het gevolg dat de pers vaak niet de waakhond van de democratie is die zij wil zijn - en in plaats daarvan optreedt als doorgeefluik van propaganda van politieke en economische elites.

Van Beuzekom zei met mij daarover te willen spreken, maar op voorwaarde dat ik met een goed verhaal kwam. Welnu, het afgelopen jaar verscheen onder mijn eindredactie de bundel ‘Nepnieuwsexplosie', met daarin bijdragen van journalisten en communicatiewetenschappers van naam en faam:

https://www.deblauwetijger.com/product/nepnieuwsexplosie-tabe-bergman-eric-van-de-beek-red/

Ik heb vorig jaar Van Beuzekom uitgenodigd het eerste exemplaar in ontvangst te nemen, maar daarvoor heeft hij bedankt. Het is zelfs zo dat hij geen enkele belangstelling heeft getoond voor het boek. Het enige wat hij wel gedaan heeft is boos reageren op één van de auteurs, emiritus hoogleraar Cees Hamelink die de mensen aanraadt geen NOS Journaal meer te kijken:

http://www.novini.nl/overheid-is-grootste-producent-nepnieuws/

Ik wend mij daarom maar weer tot u. Zoals u weet hebben Forum voor Democratie, en eerder al de PVV, laten weten de NPO te willen saneren. Nu ben ik geen aanhanger van beide partijen, maar ik ben het in de kern eens met de visie dat in elk geval de nieuwsvoorziening van de NPO dringend op de schop moet. Zoals het nu gaat, gaat het niet langer. Journalisten bij de publieke omroep moeten eens kritisch leren kijken naar zichzelf. En dan gaat het niet om hun politieke oriëntatie, of die nu links is of rechts, maar over journalistiek vakmanschap. Over basale zaken als de selectie van het nieuws, hoor -en wederhoor en brongebruik. 

Recent voorbeeld: De complottheorie over de geheime verstandhouding tussen Trump en Poetin. Drie jaar lang hebben journalisten, ook die van het NOS Journaal en Nieuwsuur, deze theorie serieus genomen. Inclusief het gerucht dat de Russen over een video zouden beschikken van Trump die plasseks had bedreven met prostituees in een Moskouse hotelkamer. Uit het onderzoek van Mueller is onlangs gebleken dat er geen enkel bewijs is gevonden voor deze aantijging. Kunt u zich voorstellen dat veel mensen in het land hier boos over zijn? Dat ze zich bedrogen voelen? Immers: waar waren drie jaar lang de tegengeluiden? Waarom werden er geen mensen aan het woord gelaten die met kracht van argumenten konden uitleggen dat er geen enkele aanleiding was om Trump te verdenken, en dat het van meet af aan een boze opzet was van de Democraten om Trump ten val te brengen? 

Het is zeker geen onschuldig voorbeeld. Het is een voorbeeld van journalisten die zich jarenlang geleend hebben als doorgeefluik voor kwaadaardige propaganda, een smeercampagne. Deze heeft er toe geleid dat Trump moest afzien van zijn verkiezingsbelofte de relatie met Rusland te normaliseren, en zich gedwongen heeft gezien de spanningen met het land nog verder op te voeren. Dit om te bewijzen dat hij het Poetin allesbehalve naar de zin maakte. Ook voor ons land heeft dit gevolgen. De plaatsing van kruisraketten voor de middellange afstand staat opnieuw op de agenda. We zijn terug bij af. ‘De Bom’ van Doe Maar is weer even actueel als in het begin van de jaren tachtig. 

Nog een voorbeeld: Waarom kwam Nieuwsuur pas afgelopen jaar met het nieuws dat Nederland steun heeft geleverd aan terroristische groepen in Syrië? De oorlog was toen al bijna afgelopen, en in de alternatieve media was dit allang bekend. Zie bijvoorbeeld mijn artikel hierover op Novini:

http://www.novini.nl/steunt-nederland-terroristen-syrie/

Hoe kan het dat mensen die pro deo schrijven voor de alternatieve media vaak beter geïnformeerd zijn, of in elk geval een meer kritische houding aannemen dan journalisten van de NPO die voor hun werk betaald worden? 

Ik zie met belangstelling uit naar uw reactie. 

Met vriendelijke groet,

Eric van de Beek

                                                xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

27 januari 2019 

Beste Eric,

 

Dank voor je mail. Ik heb deze met belangstelling gelezen. Ook een aantal pagina’s van je site bekeken. Laat ik voorop stellen dat ik het belangrijk vind dat er kritisch naar de publieke omroep wordt gekeken. Dat houdt ons scherp en dat is goed. Ik ben het alleen niet eens met je scherpe stelling dat ‘de nieuwsvoorziening van de NPO dringend op de schop moet mbt journalistiek vakmanschap’. Ik sta namelijk pal voor deze publieke omroep als onafhankelijk, betrouwbaar en pluriform. Waarden die door het publiek worden herkend. En ik heb een zeer hoge pet op van het journalistieke vakmanschap bij de diverse nieuwsredacties van de publieke omroep. Het NOS Nieuws is niet alleen het meest gebruikte nieuwsmerk in Nederland, maar wordt ook het meest vertrouwd. Dit is een van de uitkomsten van de jaarlijkse ‘Mediamonitor’ van het Commissariaat voor de Media. En daar ben ik trots op.

 

Ik zie dat de nieuwsredacties van de verschillende omroepen zeer zorgvuldig hun werk doen, zeer alert zijn op fake-nieuws en zich op geen enkele wijze laten beinvloeden door partij-politiek. Natuurlijk vindt er nieuws-selectie plaats, en is er niet altijd de mogelijkheid om álle geluiden per nieuwsitem aan het woord te laten, wel wordt het journalisitieke principe hoor- en wederhoor  zorgvuldig toegepast. En laten de nieuwsredacties zich zeker niet alleen leiden door officiële nieuwsbronnen. Ook wordt er aan zelfreflectie gedaan, staan redacties open voor het geval er niet goed is gewerkt en worden eventuele fouten publiekelijk gecommuniceerd.

 

Ten aanzien van de pluriformiteit van de publieke omroep zie ik dat die de afgelopen jaren is versterkt door de komst van onder andere omroep WNL (Goedemorgen Nederland, WNL op Zondag, Stand van Nederland) en Powned (De Hofbar). Het geluid (en de opnie) van vele stromingen in de kleurrijke Nederlandse samenleving is daarin duidelijk hoorbaar. Een ontwikkeling die ik meer dan toejuich. Niet voor niets ben ik voorstander om zowel WNL als Powned als vaste waarde definitief toe te laten tot het publieke omroepbestel.

 

Wellicht ten overvloede, maar toch belangrijk om te vermelden: de verantwoordelijkheid voor de inhoudelijke invulling van de vele journalistieke programma’s die de publieke omroep rijk is ligt bij de omroepen. Dus of er al dan niet aandacht wordt besteed aan een publicatie als de nepnieuwsexplosie of de andere thema’s die u aanhaalt, is in de handen van de programmaredacties. Daar heeft de NPO geen invloed op.

 

Dank voor je email Eric, we zijn het niet eens met elkaar, dat is niet erg. Als we –met wederzijds respect- in gesprek blijven, sta ik hier altijd open voor.

 

Hartelijke groet,

Shula Rijxman